M12: de oude bolvormige sterhoop
Sinds 2003 heeft Henny Lamers zijn onderzoeksveld verlegd van sterren naar sterhopen die met de Hubble Ruimte Telescoop bestudeerd kunnen worden. Bijna alle sterren ontstaan uit reusachtige gaswolken waaruit duizenden tot soms miljoenen sterren geboren. Sterhopen met duizenden sterren vallen na korte tijd uiteen. Zo weten we niet wat de broertjes en zusjes van de zon zijn, die tegelijkertijd uit dezelfde wolk zijn ontstaan. Zijn huidige onderzoek richt zich dan ook op het ontstaan en het uiteenvallen van sterhopen.
Samen met ex-studenten onderzocht hij met de Hubble Ruimte Telescoop hoe sterhopen uiteen vallen in verschillende melkwegstelsels, waar de omstandigheden anders zijn dan in de omgeving van de zon. We ontdekten dat het uiteenvallen vooral komt doordat de sterhopen schokken ondervinden als ze door of langs grote zware gaswolken komen. Door die schokken krijgen de sterren een grotere snelheid waardoor ze kunnen ontsnappen uit de aantrekkingskracht van de sterhoop als geheel.
Deze studies hebben een aantal raadsels opgelost:
- Hoe lang geleden is de sterhoop waarin de zon zat uiteen gevallen?
- Waarom maakt de zon geen deel meer uit van een sterhoop?
- Waarom zijn er in de binnendelen van melkwegstelsels geen sterhopen meer maar in de buitendelen wel?
- Hoe komt het dat sommige melkwegstelsels wel veel oude sterren hebben, maar weinig oude sterhopen, terwijl ze weinig jonge sterren hebben en juist veel jonge sterhopen hebben.
